Literacki horror w Polsce - garść przemyśleń nieciekawych

Trzydzieści pięć.

             Ostatnio zagłębiając się w lekturę kolejnych horrorów zastanawiałem się nad niepowodzeniami tego rynku w Polsce. Nie chcę się teraz kreować na speca i znawcę polskiej literatury grozy (zrobiłem to już kilka lat temu w pierwszym numerze Czachopisma i starczy na razie), nie widzę potrzeby sypania nazwiskami zapomnianych, niestety, twórców przedwojennych. Przyjdzie czas by i o nich wspomnieć. Może jak Grabiński znów powrócą do łask. Cieszy mnie fakt, jak to wszystko powoli się rozwija. Jak wspominałem ostatnio, jeszcze dziesięć lat temu, gdy pisałem pracę o Lovecrafcie, mało kto kojarzył to nazwisko, nawet mój promotor mówił o „niedocenianym” autorze, padły też epitety „antykwaryczny pisarzyna”, a opracowań na ów temat było... trzy. Dziś wiadomo jak jest. Cieszę się, że i kilka cegiełek dołożonych zostało przeze mnie, choć w zasadzie gigantyczny gmach wybudował Mateusz Kopacz i takie wydawnictwa jak Zysk i S-ka, C&T, Vesper i SQN.

                Jednak słyszy się narzekania na sytuację na rynku horroru. Niepotrzebnie. Oczywiście, czytelnictwo leci na łeb na szyję, ale akurat literatura grozy ma się świetnie, jeśli nie znakomicie. Dziesięć lat temu pisarzem grozy można było nazwać jedynie Łukasza Orbitowskiego, nieznaczne kroki w tym kierunki czynili Tadeusz Oszubski, Dariusz Zientlak czy Jerzy Nowosad. Zachwycaliśmy się pojedynczymi utworami Andrzeja Sapkowskiego („Muzykanci”) i Jacka Dukaja („Xavras Wyżryn”). Należy też wspomnieć o „Czekając w ciemności” Pawła Siedlara. Wstrząsem był genialny zbiór „Księga Jesiennych Demonów” Jarosława Grzędowicza. Niedługo później pojawili się pierwsi pionierzy (Dawid Kain i Kazimierz Kyrcz Jr w 2004, Robert Cichowlas w 2006). Sam również zadebiutowałem w 2005 roku, co niedawno wypomniał mi Michał Gacek... :) Ale do rzeczy. Pamiętam, że wtedy fascynowało mnie wyszukiwanie polskiego horroru, zaczytywałem się każdym nowym autorem. Dziś już tego co się dzieje nie ogarniam. Na tę chwilę mógłbym wymienić trzydzieści nazwisk (w większości bardzo młodych), które ochoczo uprawiają literaturę grozy w rozmaitych odmianach, publikując czy to w sieci, czy w niszowych wydawnictwach. I to jest wspaniałe. Nie zgadzam się z Pawłem Waśkiewiczem (żadna nowość), który utyskiwał, że teraz w zasadzie każdy kto czyta, ten pisze. Sądzę, że to jest właśnie klucz do sukcesu. Dlatego wspomniałem o Lovecrafcie. Jego lista towarzystwa wzajemnej adoracji była niewiarygodnie obszerna, dlaczego więc mamy narzekać na to, że scena horroru w Polsce staje się coraz silniejsza i liczniejsza? Że wreszcie w ogóle jest? Wspaniale. Oczywiste, że spora część tych utworów jest przeciętna a czasem kiepska. Tak jak polska literatura fantastyczna na czele z gniotami firmowanymi jako As(s)y polskiej fantastyki, gdzie tylko przed Grzędowiczem chylę czoła, a uznaniem darzę Andrzeja Pilipiuka i Jacka Komudę. Reszta zjada swój ogon i odstawia pańszczyznę w sposób perfidny (vide uwielbiany niegdyś przeze mnie Jacek Piekara), a wszystko to się wciska w każdym empiku w złotym papierku. Dziesięć lat temu szedłem do rzeczonych empików i nie wiedziałem co kupić, tyle tego było. Teraz stoję i patrzę, bo nie ma co wybierać. Niszowe księgarnie rządzą. Do rzeczy jednak. Niech się polski horror rozwija. Niech kwitnie tak jak przystało za pomocą opowiadań (z których ten gatunek się wywodzi i o czym zapominać nie wolno!) i towarzystw wzajemnej adoracji. Czas zweryfikuje jego siłę, czas odrzuci słabszych, zniszczy mniej zdeterminowanych (łatwo pisać na studiach, na garnuszku rodziców, znacznie trudniej z pracą, dziećmi i obowiązkami). Na pewno też wrzuci kilku autorów pójdzie do mainstreamu (już poszli tam Łukasz Orbitowski i Jakub Małecki). Ale wierzę, że przyjdzie moment i to nie tak odległy, kiedy polski horror zacznie się cenić należycie. Czego i sobie i Wam życzę. Chciałbym być w tym szeregu, który poniesie ten sztandar, nie ukrywam, ale zobaczymy czy wytrwam (wbrew pozorom tak silna konkurencja na rynku działa bardzo mobilizująco i na aktywność i na jakość pracy). Kwestia też, czy w pewnym momencie sam nie złożę broni uznawszy, że są lepsi - po co się rozpychać (już miewam takie momenty). Do reszty horrorowej braci - czy to autorów (wybaczcie, że nie wymieniam Was z nazwisk, ale kogoś pominę i będzie wtopa i obraza, wiecie, że to o Was myślę) - czy czytelników. Los polskiej literatury grozy jest w naszych rękach i nigdy nie był na tak dobrej pozycji jak teraz. Trzymam kciuki by było jeszcze lepiej.

              Uff... Rozpisałem się zadziwiająco. Na koniec więc prywata. Oto już wkrótce nowa antologia grozy autorów polskich i zagranicznych. Silwuple okładkę:

Na tapecie:

KSIĄŻKA:

„Jądro ciemności” Joseph Conrad. Rzuciłem się znów na klasykę, by nie zatracić się w horrorze całkowicie. Tak, taka gra słów z ostatnimi słowami Kurtza. Genialna, wyjątkowa, wielopoziomowa powieść o podróży w głąb Afryki, choć tak naprawdę będąca analizą człowieczeństwa, krytyką rasizmu i kolonializmu, a przede wszystkim człowieczego losu, gdzie jest tylko samotność. Jeśli z Bogiem to w trwodze, jeśli bez Niego to w ohydzie. „Żyjemy tak jak śnimy. Samotnie”

GRA:

„Fallout 2” Zawziąłem się, ale nie ukrywam, że te początkowe etapy ganiania z dzidą na szczury i gekony potrafią być irytujące. Dziękuję „paul soinowi” za poradę i zachętę. Spróbuję wytrwać. Na razie przedarłem się do Nory (The Den). Przyznam, że fascynujące jest to, że na przykład takie Klamath, to nic innego jak zgliszcza The Hub z „jedynki”. Lubię takie smaczki. Czuję, że chwilowo zostanę przy tym tytule na dłużej.